Trong thế giới nhiếp ảnh số ngày nay, việc chụp được một bức ảnh là điều vô cùng dễ dàng. Tuy nhiên, để tạo ra những tác phẩm thực sự ấn tượng, có chiều sâu và thu hút ánh nhìn, kỹ năng bấm máy thôi là chưa đủ. Các kỹ thuật bố cục nhiếp ảnh đóng vai trò then chốt, biến một khoảnh khắc đơn thuần thành một câu chuyện trực quan mạnh mẽ. Đối với nhiều người mới bắt đầu, việc chụp ảnh mà không chú ý đến bố cục có thể vẫn mang lại kết quả chấp nhận được, nhưng bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội tạo ra những bức ảnh vượt trội nếu không nắm vững các nguyên tắc cơ bản này. Hãy cùng diemhencongnghe.com khám phá 9 nguyên tắc bố cục ảnh hàng đầu mà mọi nhiếp ảnh gia đều nên biết và áp dụng.
9 Kỹ Thuật Bố Cục Nhiếp Ảnh Nâng Tầm Bức Ảnh Của Bạn
Việc hiểu và vận dụng linh hoạt các nguyên tắc bố cục chụp ảnh không chỉ giúp bạn có những bức hình đẹp mắt hơn mà còn định hình phong cách cá nhân, truyền tải thông điệp rõ ràng và hiệu quả.
1. Đường Dẫn (Leading Lines)
Đường dẫn là một trong những kỹ thuật bố cục nhiếp ảnh cơ bản nhưng vô cùng hiệu quả, giúp dẫn dắt ánh mắt người xem từ một điểm này đến điểm khác trong bức ảnh, thường là tới chủ thể chính hoặc một điểm thú vị nào đó. Các con đường, dòng sông, thung lũng, hàng rào, hay thậm chí là kiến trúc đô thị đều là những lựa chọn tuyệt vời để tạo đường dẫn. Kỹ thuật này đặc biệt phù hợp cho nhiếp ảnh phong cảnh, nơi các yếu tố tự nhiên có thể dễ dàng được sử dụng để tạo chiều sâu và sự hấp dẫn. Trong môi trường đô thị, những con phố dài, hành lang tòa nhà cũng là những đường dẫn lý tưởng, hướng sự chú ý đến một điểm nhấn ở cuối tầm nhìn.
Đường ray tàu hỏa tạo hiệu ứng đường dẫn, hướng ánh nhìn trong bố cục nhiếp ảnh.
Bạn có thể chọn bất cứ thứ gì làm điểm nhấn cuối đường dẫn, từ mặt trời mọc/lặn, một tòa nhà nổi bật, cho đến những con người đang hoạt động.
2. Đối Xứng (Symmetry)
Bố cục đối xứng mang lại cảm giác cân bằng, hài hòa và thường tạo nên sự ấn tượng mạnh mẽ cho người xem. Đây là một trong những cách tuyệt vời để biến những điều kiện chụp ảnh thông thường, như ngày mưa, trở thành cơ hội vàng để tạo ra những bức ảnh đẹp, ví dụ như chụp ảnh phản chiếu trong vũng nước.
Bức ảnh phong cảnh hồ nước với bóng đổ và phản chiếu tạo nên bố cục đối xứng.
Ngoài ra, bạn không nhất thiết phải đợi trời mưa để chụp ảnh đối xứng. Nhiều công trình kiến trúc có cấu trúc đối xứng sẵn có, hay những mặt hồ tĩnh lặng cũng là nguồn cảm hứng bất tận cho kiểu bố cục ảnh này. Hãy tận dụng lưới (grid) trên camera của bạn để căn chỉnh khung hình chính xác, đảm bảo hai bên bức ảnh chiếm lượng không gian tương đương, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo.
3. Tập Trung Vào Một Chủ Thể (Focus on One Subject)
Sự chủ đích là yếu tố quan trọng để tạo nên một bức ảnh thú vị, và cách tốt nhất để đạt được điều này là tập trung vào một chủ thể duy nhất. Hãy sử dụng các yếu tố còn lại của khung cảnh làm nền để kể câu chuyện của bạn hiệu quả hơn, nhưng luôn đảm bảo một điểm nhấn rõ ràng.
Chủ thể chính của bạn có thể là bất cứ thứ gì. Chân dung người luôn là một lựa chọn tốt, hoặc khi chụp ảnh đường phố bằng smartphone, bạn có thể chọn một vật thể độc đáo như chiếc ô hay chiếc xe đạp. Việc lên kế hoạch trước cho buổi chụp sẽ giúp bạn xác định rõ chủ thể chính, nhưng đôi khi, việc dành thời gian quan sát xung quanh trước khi bấm máy cũng sẽ mang lại những khám phá bất ngờ.
Bố cục chân dung tập trung vào một chủ thể duy nhất bên bờ kênh, làm nổi bật thông điệp ảnh.
4. Sử Dụng Tỷ Lệ (Use People and Objects for Scale)
Khi chụp ảnh phong cảnh hoặc các địa điểm hùng vĩ, việc đưa vào bức ảnh những vật thể hoặc con người để làm thước đo tỷ lệ sẽ giúp thể hiện rõ hơn sự rộng lớn của khung cảnh. Ví dụ, bạn có thể đặt một người vào cảnh núi non để nhấn mạnh quy mô của ngọn núi. Thay vì chụp chân dung cận cảnh, hãy lùi lại hoặc zoom out để người đó trông nhỏ bé hơn, từ đó làm nổi bật sự vĩ đại của khung cảnh.
Người đi bộ trên cầu thang gần núi, minh họa cách sử dụng con người để tạo cảm giác tỷ lệ trong ảnh.
Động vật cũng có thể là cách tuyệt vời để thể hiện tỷ lệ. Khi áp dụng kỹ thuật này, hãy sử dụng chế độ chụp ảnh chính của smartphone thay vì Chế độ Chân dung (Portrait Mode). Điều này giúp bạn lấy nét được nhiều cảnh hơn, càng làm nổi bật tỷ lệ tổng thể của bức ảnh.
5. Quy Tắc Một Phần Ba (Rule of Thirds)
Quy tắc một phần ba là một nguyên tắc kinh điển trong bố cục nhiếp ảnh. Đúng như tên gọi, bạn sẽ chia bức ảnh thành ba phần bằng nhau theo chiều ngang và chiều dọc, tạo ra chín ô và bốn giao điểm. Các nhiếp ảnh gia thường đặt chủ thể hoặc các yếu tố quan trọng của bức ảnh tại các giao điểm hoặc dọc theo các đường này thay vì đặt chúng ở trung tâm.
Bức ảnh đường phố áp dụng quy tắc một phần ba, giúp bố cục cân bằng và thu hút hơn.
Quy tắc này có thể áp dụng trong mọi tình huống, từ ảnh phong cảnh, chân dung cho đến ảnh đường phố, và hiệu quả với cả ảnh màu lẫn ảnh đen trắng. Việc bật lưới camera trên điện thoại hoặc máy ảnh sẽ giúp bạn căn chỉnh khung hình chính xác hơn. Dù đơn giản để thực hiện, bạn vẫn cần luyện tập để đặt chủ thể vào những vị trí thực sự thú vị và phù hợp.
6. Bóng Đổ Và Nền Tương Phản Cao (High-Contrast Shadows and Background)
Mặc dù việc lạm dụng độ tương phản có thể khiến bức ảnh trông không tự nhiên, nhưng khi được sử dụng một cách tinh tế, bóng đổ và nền có độ tương phản cao có thể tạo nên hiệu ứng thị giác mạnh mẽ. Bạn có thể kiểm soát độ tương phản thông qua ánh sáng tự nhiên, ánh sáng nhân tạo, hoặc thông qua phần mềm hậu kỳ.
Để chụp ảnh với phong cách này, thời điểm lý tưởng là vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn, khi ánh sáng tạo ra bóng đổ dài và rõ nét. Chụp vào giữa ngày cũng có thể được, nhưng bạn cần biết cách tận dụng ánh sáng mạnh và gắt để tạo lợi thế cho bức ảnh. Hầu hết các ứng dụng chỉnh sửa ảnh, kể cả ứng dụng mặc định trên smartphone, đều cho phép bạn điều chỉnh thanh trượt Shadows và Contrast để tăng cường hiệu ứng này.
Ảnh thành phố và kênh đào chụp bằng smartphone với bóng đổ và nền tương phản cao, tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ.
7. Đặt Chủ Thể Vào Giữa Ảnh (Putting Your Subject in the Middle)
Nhiều người thường khuyên rằng không nên đặt chủ thể vào giữa bức ảnh, nhưng quan điểm này không phải lúc nào cũng đúng. Trong nhiều trường hợp, việc đặt chủ thể chính vào trung tâm có thể làm cho bức ảnh trở nên thú vị hơn, miễn là chủ thể đó hài hòa với khung cảnh xung quanh.
Thuyền di chuyển qua bến cảng, đặt chủ thể vào giữa ảnh để làm tâm điểm của bố cục.
Việc đặt chủ thể vào giữa ảnh có thể hoạt động tốt như một phần của quy tắc một phần ba, hoặc đơn giản là một cách dễ dàng để tạo ra một điểm nhấn rõ ràng. Điều quan trọng là đảm bảo người xem có thể dễ dàng nhận ra điều gì đang diễn ra trong ảnh. Đôi khi, bạn có thể cần cầm máy ảnh cao hơn một chút để có được góc nhìn tốt nhất.
8. Chụp Từ Trên Cao (Photographing From Above)
Chụp ảnh từ trên cao, đặc biệt là cảnh quan thành phố hoặc các khung cảnh rộng lớn, thường được thực hiện tốt nhất bằng máy ảnh DSLR hoặc mirrorless. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể đạt được kết quả tuyệt vời với smartphone nếu hiểu rõ giới hạn của nó. Mặc dù smartphone không mạnh về khả năng zoom, nhưng lại rất tốt cho những bức ảnh góc rộng từ trên cao.
Ảnh đường chân trời thành phố chụp từ trên cao bằng smartphone, tạo góc nhìn toàn cảnh độc đáo.
Cảnh vật bạn chọn phải thực sự thú vị và bạn nên xác định một điểm để tập trung vào, ví dụ như một tòa nhà nổi bật. Chụp từ trên cao cũng có thể bao gồm việc hướng camera xuống một vật thể trên đường phố hoặc thấp hơn tầm hông. Chẳng hạn, một nhiếp ảnh gia có thể cầm máy ảnh trên tay và chụp lại cảnh đó bằng smartphone.
9. Đường Chéo (Diagonal Lines)
Các đường chéo, như cầu thang hay đường phố uốn lượn, thường ít được chụp hơn so với đường dẫn, nhưng chúng lại là một yếu tố bố cục nhiếp ảnh đáng để thử nghiệm. Khi kết hợp với ánh sáng phù hợp, đường chéo có thể mang lại kết quả xuất sắc.
Bức ảnh sử dụng các đường chéo để tạo chiều sâu và động lực cho bố cục nhiếp ảnh.
Đường chéo có khả năng làm cho bức ảnh của bạn trông đa chiều và năng động hơn so với đường dẫn thẳng. Tuy nhiên, việc áp dụng kỹ thuật này chính xác sẽ khó hơn các loại bố cục khác, đòi hỏi bạn phải luyện tập nhiều hơn. Ngoài cầu thang, hãy tìm kiếm các đường chéo trong các con đường, các tòa nhà, hoặc thậm chí là các họa tiết cỏ cây.
Việc học cách bố cục hình ảnh bằng smartphone hay bất kỳ loại máy ảnh nào là điều tối quan trọng để trở thành một nhiếp ảnh gia giỏi hơn. Theo thời gian, bạn sẽ nâng tầm những bức ảnh của mình từ mức “đẹp” lên “tuyệt vời” và tìm thấy điều gì thực sự thu hút bạn nhất. Hơn nữa, những kỹ năng này hoàn toàn có thể áp dụng linh hoạt cho cả việc quay video và các lĩnh vực thị giác khác.
Để tiếp tục hành trình khám phá thế giới nhiếp ảnh và công nghệ, đừng quên theo dõi các bài viết chuyên sâu khác trên diemhencongnghe.com. Hãy chia sẻ trải nghiệm và những bức ảnh bố cục ấn tượng của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
